Altının Saf Olup Olmadığını Nasıl Test Edebilirsiniz? Evde Uygulanabilecek Testler

Altın, tarih boyunca zenginliğin, zarafetin ve güvenli yatırımın sembolü olmuştur. Ancak piyasada gerçek altın kadar, sahte ya da düşük ayar altın da sıkça karşımıza çıkabilir. Peki, elinizdeki altının gerçekten saf olup olmadığını nasıl anlayabilirsiniz?

Bu yazımızda, evde uygulayabileceğiniz pratik yöntemlerden laboratuvar ortamında kullanılan bilimsel testlere kadar altının saflığını test etmenin yollarını detaylıca ele alıyoruz.

 Evde Uygulanabilecek Testler

1. Mıknatıs Testi

Dikkat!

Bu test tek başına yeterli değildir çünkü bazı sahte altınlar da manyetik değildir.

2. Seramik Tabak Testi

Altını tanımlamanın klasik yollarından biridir.

Nasıl yapılır?

Sırsız beyaz bir seramik yüzeye (örneğin seramik karo) hafifçe altını sürtün.
– Gerçek altın → sarı altın rengi bir çizgi bırakır.
– Sahte altın → siyah ya da gri bir iz bırakır.

Uyarı:

Altını çizebileceğiniz için dikkatli olmalısınız.

3. Yoğunluk (Su) Testi

Altın, yüksek yoğunluğa sahip metallerden biridir. Saf altının yoğunluğu yaklaşık 19.3 g/cm³’tür.

Nasıl yapılır?

1. Altının ağırlığını hassas terazide ölçün.
2. Bir ölçüm kabına su koyun ve objeyi dikkatlice içine bırakın.
3. Taşan su miktarını ölçerek hacmini bulun.
4. Yoğunluğu = Ağırlık / Hacim formülüyle hesaplayın.

Sonuç:

Hesapladığınız yoğunluk 19’a yakınsa, altının saf olma olasılığı yüksektir.

4. Asit (Nitrik Asit) Testi

Bu test genellikle kuyumcular veya profesyoneller tarafından yapılır.

Nasıl yapılır?

Altının üzerine az miktarda nitrik asit damlatılır.
– Gerçek altın reaksiyon vermez.
– Sahte altın veya kaplamalar yeşil veya kahverengi renk değişimi gösterebilir.

Not:

Evde kullanımı risklidir; koruyucu ekipman gerektirir.

Laboratuvar ve Profesyonel Testler

1. X-Ray Floresans (XRF) Spektrometresi

Tahribatsız ve oldukça hassas bir yöntemdir. Altının yüzeyindeki elementleri analiz eder.

Avantajı:

Altının saflığını %’lik oranla belirtir. Kuyumcular ve rafinerilerde sık kullanılır.

2. AAS (Atomik Absorpsiyon Spektroskopisi)

Altın örneği eritilir ve atomik düzeyde analiz yapılır. Oldukça hassas ve kesin sonuç verir.

Dezavantaj:

Numune tahrip edilir; yalnızca laboratuvar ortamında uygulanabilir.

3. Elektriksel İletkenlik ve Ultrasonik Testler

Özellikle külçelerde veya büyük miktarda altın analizlerinde kullanılır. İç dolgu ya da kaplama olup olmadığı anlaşılır.

Altın Testlerinde Kullanılan Başlıca Kimyasallar

1. Nitrik Asit (HNO₃)

Amaç: Sahte altını tespit etmek
Kullanımı:
– Altın sanılan metalin yüzeyine damlatılır.
– Gerçek altın etkilenmez (çözünmez), ancak çinko, pirinç, bakır gibi metaller reaksiyona girerek renk değiştirir.

Gözlemlenen Tepkiler:
– Yeşil, kahverengi, gri köpürme → Sahte veya düşük ayar

2. Kral Suyu (Aqua Regia)

Birçok profesyonel testte kullanılır.
Bileşimi:
– 3 kısım hidroklorik asit (HCl)
– 1 kısım nitrik asit (HNO₃)

Özelliği:
– Altını çözebilen tek asidik karışımdır.
– Altının çözünmesi, onun gerçekten metalik altın olduğunu gösterir.

Kullanım Alanı:
– Kuyumculukta yüksek saflıkta altının çözünmesini test etmek için
– Laboratuvar analizlerinde (örneğin AAS veya ICP-MS öncesinde)

3. Sodyum Hipoklorit + Asit Karışımı

Sahte altınları tespit etmek için nadiren kullanılır.
– Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu) ile HCl karıştırılarak klor gazı açığa çıkarılır, bu da sahte metallerle reaksiyona girebilir.
– Evde kullanımı tehlikelidir.

Güvenlik Uyarısı !!

Bu kimyasallar ciltte yanıklara, solunum tahrişine ve zehirlenmeye neden olabilir. Testleri sadece iyi havalandırılmış ortamlarda ve koruyucu ekipmanla yapmalısınız:

• Eldiven
• Koruyucu gözlük
• Asitlere dayanıklı kap
• Duman emici sistem

Sonuç: En Uygun Yöntemi Seçin

Altının saflığını test etmek için kullanılabilecek yöntemler, testin nerede ve hangi amaçla yapıldığına bağlı olarak değişir. Evde yapılan basit testler fikir verse de, kesin ve güvenilir sonuçlar için profesyonel test cihazları ve analiz yöntemleri tercih edilmelidir.

Bonus Bilgi: Ayar Nedir?

Altının saflığı genellikle “ayar” cinsinden ifade edilir.
– 24 ayar = %99.9 saf altın
– 22 ayar = %91.6 saf altın
– 18 ayar = %75 saf altın

Satın aldığınız altının ayar damgasını kontrol etmek, güvenilir bir kuyumcudan alışveriş yapmak ve gerektiğinde test ettirmek, dolandırılma riskini azaltacaktır.